Giật mình chuyện dùng thuốc sai chỉ định cho trẻ

Trường hợp bé gái 6 ngày tuổi (Nghệ An) tử vong được cho là do bác sĩ kê thuốc sai chỉ định khiến nhiều người giật mình. Bởi thực tế, rất nhiều người vẫn tự ý dùng thuốc cho con mà không lường hết được những nguy hiểm xảy ra với trẻ.

Ảnh minh họa

Về dùng thuốc cho trẻ em, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi cho biết: “Dùng thuốc ở trẻ em, sai một ly có để đi cả dặm. Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ, nên nếu dùng thuốc theo quan điểm, dùng của người lớn rồi giảm liều đi theo cân nặng của trẻ là rất nguy hiểm. Thực tế, nhiều người dân vẫn đang lạm dụng những cách dùng thuốc này mà không lường hết nguy hiểm có thể xảy ra với trẻ”.

“Ví như thuốc điều trị tiêu chảy Loperamid là các thuốc có chế phẩm thuốc phiện) là chống chỉ định với trẻ em vì nếu dùng có thể tử vong. Cấm tuyệt đối chứ không phải dùng liều lượng thấp đi.

Hoặc các thuốc ho như Tecpin codein là dùng cho người lớn, không dùng cho trẻ dưới 2 tuổi. Thậm chí có những loại khuyến cáo không kê cho trẻ dưới 5 tuổi, còn ở trẻ sơ sinh cấm tuyệt đối. Nếu dùng phải có bác sĩ chỉ định rất là nghiêm ngặt. Bởi các chế phẩm chứa thuốc phiện có thể gây ngộ độc, ngừng thở dẫn đến tử vong cho trẻ dưới 2 tuổi”, PGS Dũng nói.

Hay với nhóm thuốc Clopheramine (chữa dị ứng) mà người dân rất hay tự ý sử dụng. Thuốc này cũng có thể dùng được cho trẻ nhỏ nhưng phải dùng với liều thấp. Tuy nhiên không nên dùng cho trẻ sơ sinh vì nó gây ức chế hô hấp do tác dụng phụ là làm quánh đờm dãi. Nếu liều cao quá gây co giật, tử vong.

“Với trẻ nhỏ, đặc biệt trẻ dưới 6 tháng tuổi cha mẹ cần theo dõi sát diễn biến của con để kịp thời nhập viện. Cha mẹ cần theo dõi trẻ có bú bình thường không, có ngủ thở rít lõm lồng ngực hơn bình thường không, ngủ có như bình thường không… Thấy bất cứ sự bất thường nào cần đến viện ngay bởi trẻ dưới 6 tháng tuổi diễn tiến bệnh rất nhanh”, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi khuyên.

“Nói vậy để tôi muốn nhấn mạnh, ngay cả những thuốc bình thường có chỉ định dùng cho trẻ mà quá liều cũng đã rất nguy hiểm”, PGS Dũng nói. “Đặc biệt là các thuốc qua hàng rào mạch máu não, tức là thấm được vào não thì phải rất chú ý cho trẻ con. Vì thế, có những thuốc chống chỉ định hoàn toàn cho trẻ nhỏ, tuyệt đối không được dùng, kể cả liều rất thấp”.

Ngược lại, có những thuốc người lớn chỉ cần dùng với liều thấp, nhưng trẻ con lại phải dùng liều cao hơn người lớn rất nhiều. Bởi trẻ con chịu đựng các thuốc đó tốt hơn người lớn. Ví dụ như các thuốc ngủ Gacdenal, người lớn có thể dùng theo liều kg cân nặng, nhưng trẻ con phải dùng liều cao gấp 2 - 3 lần mới có hiệu quả. Kể cả thuốc trợ tim cũng thế, liều thường gấp rưỡi người lớn mới ổn được. Đó là chuyển hóa thuốc của người lớn và trẻ em là hoàn toàn khác nhau.

TS Dũng khuyến cáo, cơ chế hấp thụ thuốc của người lớn và trẻ em là hoàn toàn khác nhau. Vì thế, mọi người không nên tùy tiện giảm bớt hàm lượng thuốc của người lớn để dùng cho trẻ em. Thực tế, nhiều người tự làm bác sĩ, cũng cho con uống kháng sinh như đơn thuốc cũ…nhưng bệnh không khỏi mà nặng lên cũng liên quan đến cơ chế hấp thụ thuốc. Vậy là từ những viêm nhiễm thông thường đường hô hấp trên có thể biến chứng viêm phổi, điều trị tốn kém, lâu dài, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng trẻ.

Bác sĩ kê đơn cho bệnh nhân dựa trên triệu chứng lâm sàng, trong mối tương quan với các loại thuốc kê cùng… Ngay cả với hướng dẫn sử dụng thuốc đi kèm thuốc cũng chỉ là để tham khảo cho nhân dân liều an toàn nhất. Bởi có những hướng dẫn với khoảng cách rất xa, trẻ dưới 2 tuổi dùng bao nhiêu, trẻ từ 2 - 6 tuổi, trẻ trên 6 tuổi. Vì thế, bác sĩ là người có quyền đưa ra chỉ định về liều lượng dựa trên tình trạng bệnh nhi, trong tương quan phối hợp với các thuốc khác.

 

Về trường hợp bé 6 ngày tuổi ở Nghệ An tử vong sau tiêm 1 lọ Betadine, 1 lọ Chloramphenicol (1g) - kháng sinh - ngày 27/1, nguyên nhân tử vong được xác định là “suy hô hấp, suy tuần hoàn, thiếu máu”. Trước nghi ngờ của người nhà về nguyên nhân tử vong là do bác sĩ kê thuốc Chloramphenicol 1g x 1 lọ cho trẻ 6 ngày tuổi, bệnh viện Nhi Nghệ An sẽ thành lập hội đồng khoa học xác định cụ thể nguyên nhân và sẽ có một buổi làm việc giữa các bác sỹ kê đơn đơn thuốc, điều dưỡng tiêm thuốc và người nhà bệnh nhân làm rõ trách nhiệm của từng người. Về loại thuốc này, một bác sĩ cho biết, loại kháng sinh này dùng được cho trẻ con. Tuy nhiên nếu dùng quá liều, liều cao sẽ gây hội chứng xanh tái ngay sau tiêm. Hội chứng xanh tái có thể gây tử vong ngay cho trẻ sau khi tiêm. Còn bệnh nhi này tử vong sau hơn 10 tiếng tiêm thuốc, có thể là tử vong vì một nguyên nhân khác, có thể là viêm phổi (bác sĩ đã không tiên lượng được mức độ nguy hiểm nên đã không cho bệnh nhi nhập viện). Tuy nhiên, kết quả cuối cùng cần có kết luận của hội đồng khoa học.

 

Hồ

Nguồn: Dân trí