LỜI MỞ ĐẦU
Theo định nghĩa của Hiệp hội Điều dưỡng Mỹ (American Nurses’ Association; ANA, 1980, 9): điều dưỡng là chẩn đoán và điều trị các đáp ứng con người tới các vấn đề sức khỏe thực sự hoặc tiềm tàng.
Nghề điều dưỡng là nghề nghiệp liên quan đến định nghĩa của nó.
Hiện nay trên thế giới, nhu cầu đào tạo điều dưỡng viên (Đdv) đã gia tăng một cách nhanh chóng để đáp ứng kịp thời các nhu cầu chăm sóc bệnh nhân/ khách hàng một cách toàn diện hơn. Vì vậy, quan niệm về nghề điều dưỡng cũng thay đổi và có một định hướng riêng biệt như các ngành nghề khác và cấp đào tạo cũng đa dạng và phong phú hơn gồm từ hệ đào tạo 1-2 năm ( Nursing Assistant/ Licened Practice Nurse - LPN/ Licened Vocational Nurse - LVN/ tạm dịch là Tá viên Điều dưỡng), 2-3 năm (Associate in Applied Science in Nursing-AS/ Registered Nurse./ tạm dịch là Cán sự Điều dưỡng), 4 năm ( Bachelor of Science in Nursing./ Cử nhân ĐD), thạc sĩ ( Master of Science in Nursing./ 1-2 năm), tiến sĩ (Doctor of Science in Nursing/ 3-4 năm), bao gồm: tiến sĩ điều dưỡng thực hành (Doctor of Nursing Practice/ DrNP), tiến sĩ khoa học (Doctor of Philosophy in Nursing/ PhD), các khoá học chứng chỉ (Certificate) hoặc bằng tốt nghiệp (Diploma).
Ở Thái Lan, Philippine đã có những chương trình đào tạo điều dưỡng theo từng chuyên ngành (Nurse Practitioner/ Specialist) : lão khoa, nhi khoa, người lớn, chăm sóc gia đình, cộng đồng, sức khỏe tâm thần, …theo xu hướng chăm sóc sức khỏe dựa vào chứng cứ (evidence- based healthcare ).
Nước ta đang tạo nhiều cơ hội để ngành điều dưỡng hoà nhập vào các yêu cầu chung của thế giới nhưng do thiếu thông tin đầy đủ về ngành nghề nên nhiều người vẫn chưa biết ngành điều dưỡng hiện nay đã phát triển như thế nào? Bài viết nầy chỉ nhằm cung cấp thêm các thông tin mới về đào tạo điều dưỡng ở Mỹ, Anh, Úc, Thái Lan, .. ; là các quốc gia có ngành điều dưỡng phát triễn nhất hiện nay.
ĐIỀU DƯỠNG LÀ MỘT NGÀNH KHOA HỌC TỔNG HỢP
Kết hợp các ngành khoa học xã hội, nhân văn, nghệ thuật và tự nhiên
Vai trò thay đổi của người điều dưỡng theo quan điểm mới:
Điều dưỡng viên (ĐDV/nurse); gồm cả nam lẩn nữ là những người có nền tảng khoa học về điều dưỡng, đáp ứng các tiêu chuẩn được kê toa tuỳ theo sự giáo dục và hoàn thiện về lâm sàng ( Dorland’s Medical Dictionary, Edition 30th , 2006).
Với mục đích giúp đỡ mọi người:
NHU CẦU VỀ ĐDV ĐANG GIA TĂNG!
Lãnh vực chăm sóc sức khỏe đang thay đổi vì:
Các chương trình và các chính sách mới
Nhu cầu về ĐDV đang gia tăng mạnh về chăm sóc phòng ngừa và giúp bệnh nhân sớm trở lại cuộc sống bình thường.
Nhiều loại hình cơ sở hơn
Ngoài bệnh viện, ĐDV còn có mặt ở các cơ sở chăm sóc dài hạn, các trung tâm ngoại trú, chăm sóc tại nhà và nhiều cơ sở khác.
Một dân số có tuổi
Như thời đại "bùng nổ trẻ em", ĐDV cần cho việc hướng đến các quan tâm đặt biệt đến dân số có tuổi.
Gia tăng kiến thức
Đdv được nâng cao kiến thức để giúp áp dụng các điều trị và kỹ thuật mới vào thực hành.
ĐIỀU DƯỠNG QUA CÁC THỜI ĐẠI
| Từ hàng trăm năm,hầu hết mọi người được điều dưỡng tại nhà bởi các thành viên gia đình. Những người khác được chăm sóc trong những nhà tạm điều hành bởi các tổ chức tôn giáo.Ở cơ sở như vậy, ĐDV không có khoá đào tạo nào, chỉ làm công việc giử bệnh nhân sạch sẽ và nuôi dưỡng. | Florence Nightingalevà các môn đồ đã thiết lập các tiêu chuẩn đầu tiên cho giáo dục và thực hành điều dưỡng.Khi họ điều dưỡng cho các binh sĩ Anh bị thương trong thập niên 1850, tỷ lệ sống còn gia tăng một cách đột ngột. | Những người Myõtheo cách làm của của Nightingale trong suốt cuộc Nội chiến, và đã thiết lập các trường điều dưỡng trong các năm sau đó. Vào năm 1898, hơn 1500 ĐDV được huấn luyện phục vụ trong chiến tranh Tây Ban Nha – Mỹ |
ĐDV NGÀY NAY
Với vai trò nâng cao (Advanced Practice Nurse), ĐDV còn là nhà cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe (healthcare services provider) với chất lượng tốt nhất và đang được mọi người ở các nước phát triển và đang phát triển tin cậy ( American Nurse Today Journal, October, 2006)
Tiếp nhận một nền giáo dục đào tạo liên tục; tất cả chương trình đều được cập nhật về kinh nghiệm lâm sàng, cũng như các môn học về hoá học, vi sinh, tâm lý học, lý thuyết điều dưỡng –và các môn học khác.
Chương trình Cử nhân Khoa học Điều dưỡng (Bachelor of Science in Nursing, BSN),được đưa ra ở các trường cao đẳng và đại học, yêu cầu 4 – 5 năm học. Một học vị cử nhân cho phép sự co giãn nhất về điều dưỡng, và có thể được yêu cầu dành cho các điều dưỡng trưởng.
Chương trình Cán sự Điều dưỡng (Associate of Science in Nursing, ASN) được đưa ra ở các trường cao đẳng cộng đồng hoặc chuyên nghiệp, yêu cầu 2-3 năm học. (một số các bệnh viện cũng có các chương trình cán sự.)
Các chương trình Tá viên Điều dưỡng cấp bằng tốt nghiệp (Diploma) thường dựa vào các bệnh viện, yêu cầu 2 – 3 năm học tùy theo loại hình đào tạo.
ĐDV được cấp bằng hành nghề sau tốt nghiệp sau khi dự kỳ thi quốc gia. Các tiểu bang (ở Mỹ), hoặc các Hội đồng Điều dưỡng (Council/ Board of nursing) quyết định điểm chuẩn. (Tất cả các tiểu bang hiện có cùng điểm chuẩn.)
ĐDV NÊN CÓ CÁC NĂNG LỰC NÀO?
ĐDV nên chứng tỏ:
| Chuẩn mực đạo đức của Đdv phản ánh các giá trị của nghề nghiệp.Đdv cam kết: |
QUI TRÌNH ĐIỀU DƯỠNG
là một phương pháp khoa học 5 bước được thiết kế để trợ giúp con người "tổng thể". Nó bao gồm:
Thẩm định
ĐDV thu thập thông tin về điều kiện thể chất, trạng thái xúc cảm, cách sống, gia đình, niềm hy vọng, nổi lo sợ, …
Chẩn đoán
Đdv xác định các vấn đề hoặc nhu cầu của bệnh nhân – mà nó có thể là sự xúc cảm, tinh thần hoặc thể chất.
Lập kế hoạch
ĐDV tìm cách đi sâu vào vấn đề, và thiết lập các mục tiêu cụ thể cho việc cải thiện. Bất cứ khi nào có thể, ĐDV khuyến khích các bệnh nhân tham gia trong việc lập kế hoạch chăm sóc của họ.
Thực hiện
Kế hoạch được thực hiện có hiệu quả. Chẳng hạn, ĐDV có thể dạy cho bệnh nhân nhiều bài tập cử động để cải thiện sự co giản cơ sau phẫu thuật.
Lượng giá
ĐDV xem lại kết quả của việc lập kế hoạch. Nếu cần qui trình điều dưỡng bắt đầu lại.
TRÁCH NHIỆM CỦA ĐDV!
Tuỳ thuộc vào cấp bậc sự giáo dục và nơi làm việc, họ có thể:
Hỗ trợ các bệnh nhân về vệ sinh, ăn uống và các hoạt động hàng ngày khác
Quản lý các liệu pháp, như oxy và truyền dịch
Kê toa thuốc và thẩm định các hiệu quả của chúng
Phối hợp với các y sĩ (*) [physician (Mỹ)/GP-MB.BS (Anh)] trong việc phát triển và áp dụng kế hoạch chăm sóc bệnh nhân.
(*) ở Hoa Kỳ, y sĩ (physician) là danh xưng nghề nghiệp chỉ người có trình độ sau đại học về y khoa (Tiến sĩ) thường dùng trong lãnh vực nội khoa.
Thành viên trong các buổi họp và đề xuất các nghiên cứu để cải thiện nghề điều dưỡng và chăm sóc bệnh nhân
Tham mưu cho các khoa phòng khác (thí nghiệm, dược, …)
Tham gia cấp cứu ban đầu
Phỏng vấn bệnh nhân và các thành viên gia đình, để biết các vấn đề và nhu cầu của họ
Thẩm định tình trạng của bệnh nhân, và theo dõi nhịp tim, giấc ngũ, …
Thành viên trong các thủ thuật ngoại khoa trong phòng mỗ
Giám sát các thành viên khác của toán chăm sóc sức khỏe
Quản lý đơn vị, khoa phòng, ngân quỹ, …
Giáo dục cho bệnh nhân, ĐDV thuộc quyền, sinh viên và học viên về chăm sóc và bảo vệ sức khỏe
Tham vấn bệnh nhân và gia đình của họ về các vấn đề xúc cảm hoặc xã hội liên quan đến bệnh trạng hoặc thương tổn
Sử dụng thành thạo vi tính để lập biểu đồ tiến triển của bệnh nhân, chuẩn bị các kế hoạch chăm sóc, kiểm tra các kết quả xét nghiệm và các vấn đề liên quan khác.
ĐIỀU DƯỠNG VIÊN LÀM VIỆC Ở NHIỀU NƠI
Ở BỆNH VIỆN
ĐDV bệnh viện có thể đáp ứng các nhu cầu chăm sóc cho từ một tới vài bệnh nhân hoặc kết hợp với các đdv khác để chăm sóc cho nhiều bệnh nhân.
Một ĐDV có thể được phân công tới một hoặc nhiều lảnh vực, như:
Đơn vị chăm sóc tăng cường
– dành cho các bệnh nặng hoặc bệnh nhân bị thương phải được theo dõi thường xuyên
Đơn vị ngoại khoa
– dành cho các bệnh nhân trước, trong và sau mổ
Nhi khoa
-- dành cho sơ sinh và trẻ em
Phòng cấp cứu
-- dành cho bệnh nhân bị tai nạn và nặng
Sản khoa
– dành cho các bệnh nhân trước, trong và sau sanh
Đơn vị chăm sóc mạch vành
– dành cho bệnh nhân tim mạch
ĐDV cũng có thể làm quản trị và quản lý bệnh viện
Ở CÁC CƠ SỞ KHÁC
Chẳng hạn như:
Các cơ sở chăm sóc dài hạn
-- hỗ trợ về phục hồi chức năng, chăm sóc bệnh mãn tính, …
Nhà riêng
-- như ĐDV chăm sóc tại nhà hoặc Đdv vãng gia
Doanh nghiệp và kỹ nghệ
-- phục vụ như ĐDV sức khỏe nghề nghiệp, tư vấn viên, …
Các trường học, cao đẳng và đại học
-- cung cấp chăm sóc sức khỏe học đường và giáo dục y tế
Các tổ chức bảo vệ sức khỏe
-- trọng tâm chăm sóc dự phòng
Các phòng khám ngoại trú và các văn phòng y khoa
-- làm việc với các phẫu thuật viên, y sĩ *, nha sĩ, và các chuyên ngành khác
Các lực lượng quân sự
-- phục vụ trong quân đội và gia đình của họ ở nhà và hải ngoại
Các tổ chức phi chính phủ
-- hỗ trợ mọi người ở các quốc gia đang phát triển
Các cơ quan nhà nước
-- ở các phòng khám sức khỏe cộng đồng, các trung tâm phục hồi chức năng, đảm nhận các vai trò như những người đề ra các chính sách y tế.
ĐIỀU DƯỠNG CHUYÊN NGÀNH
THEO VAI TRÒ MỞ RỘNG
Nhiều ĐDV theo học bậc học sau đại học để trở thành:
Chuyên viên điều dưỡng lâm sàng (Clinical Nurse Specialists)
-- thực hiện công việc nâng cao về các lãnh vực chuyên khoa, ung thư hoặc sức khỏe tâm thần – hướng về bệnh viện
Chuyên viên điều dưỡng hộ sản (Certified Nurse Midwives)
-- hỗ trợ các sản phụ, và giúp chăm sóc cho trẻ sơ sinh
Chuyên viên điều dưỡng gây mê (Nurse Anesthetists)
-- làm việc với các các bệnh nhân trong phòng mỗ, phòng cấp cứu, …
Quản lý viên ca bệnh (Case Managers)
-- giúp các bệnh nhân nhận sự chăm sóc liên tục, họ cần cho các dịch vụ có sẳn
Nghiên cứu viên điều dưỡng (Nurse Researchers)
-- khám phá các cách cải thiện các phương pháp điều dưỡng, lượng giá các mô hình chăm sóc bệnh nhân, …
Chuyên viên điều dưỡng thực hành (Nurse Practitioners)
-- cung cấp chăm sóc ban đầu, thực hiện các chức năng y khoa nâng cao trước đây chỉ được dành cho các y sĩ – hướng về cộng đồng.
ĐIỀU DƯỠNG LÀ
NGHỀ NGHIỆP NHIỀU TRIỂN VỌNG!
Bên cạnh sự hài lòng về việc giúp đỡ mọi người, nghề điều dưỡng đưa ra:
(ở Mỹ, Canada, Anh, Thailand …)
Sự co giãn
Nhiều cơ quan, đơn vị đưa ra nhiều lịch làm việc như; tuần làm việc 4 ngày, 7 ngày làm và 7 ngày nghĩ, …
Các ĐDV có con nhỏ thường có thể làm việc bán thời gian, hoặc ở nhà vài năm trước khi trở lại nghề.
Thay đổi
ĐDV gặp gỡ mọi người mọi lúc mọi nơi trong cuộc sống.
Mỗi ngày, ĐDV mang một trọng trách mới.
ĐDV có kinh nghiệm có thể chuyển tới các đơn vị hoặc cơ sở khác, và theo đuổi tìm hiểu thêm về các lãnh vực mới theo chuyên ngành.
Các cơ hội cho việc nâng cao
ĐDV có thể phát triển nghề nghiệp trong phạm vi một khía cạnh , lãnh vực chuyên ngành, hành chánh quản trị, …
Các cơ hội cho việc du lịch
ĐDV có thể làm việc bất cứ nơi nào ở Mỹ – hoặc khắp nơi trên thế giới nếu có cùng chuẩn đào tạo.
MỘT SỐ CÂU HỎI VÀ TRẢ LỜI
Ngành điều dưỡng đã thay đổi thế nào qua nhiều năm?
ĐDV ngày nay làm việc như một thành viên trong toán chăm sóc sức khỏe. Các thành viên của toán làm việc cùng nhau, cung cấp việc chăm sóc sức khỏe tốt nhất như có thể.
ĐDV có thu nhập bao nhiêu ở các nước đang phát triển?
Điều đó tuỳ thuộc vào học vị, kinh nghiệm và nơi làm việc, một tân ĐDV có thu nhập tương đương như các chuyên ngành khác. (từ 70 – 140.000 USD/ 1 năm ở Mỹ, 2006)
Nên chuẩn bị thế nào cho bước khởi đầu của nghề điều dưỡng?
Có một nền tảng khoa học tốt ở bậc trung học.
ĐIỀU DƯỠNG LÀ NGHỀ ĐỒNG HÀNH VỚI MỌI NGƯỜI,
các ĐDV sẵn sàng để:
Nghề Điều Dưỡng – nghề đang có nhu cầu cao trên thế giới!
Tài liệu tham khảo:
1. Ministry of Health (U.S.A.) : What everyone should know about RNs . 2006.
2. School/ College/ Falculty of Nursing:
3. Patricia A. Portter, Anne G. Perry: Fundamentals of Nursing; 2006.
http://ieshan.com/2010/10/15/how-to-make-contact-form-using-codeigniter/
ReplyDelete